بیست و سومین کنگره گیاهپزشکی ایران

بررسی نوسانات جمعیت کرم ساقه خوار نیشکر Sesamia nonagrioides در شوشتر

نویسندگان

¹مسلم برومندفر

؛ ²محمدرضا رضاپناه؛ ³آرش ملک محمدی

¹کشت و صنعت امام خمینی(ره)

²تهران، ولنجک، موسسه گیاهپزشکی

³سرپرست

چکیده

یکی از آفات مهم در مناطق نیشکر کاری استان خوزستان، آفت بومی کرم ساقه خوار نیشکر است. در استان خوزستان دو گونه شب پره‌ Sesamia cretica و Sesamia nonagrioides به عنوان ساقه خواران نیشکر گزارش شده اند. تغذیه لاروها در اوایل فصل از ساقه های جوان،‌ باعث مرگ جوانه انتهایی و در طی مرحله داشت تا برداشت از ساقه های قابل آسیاب، موجب کاهش کمی و کیفی محصول می گردند. گیاه نیشکر در طول فصل زراعی، مورد حمله تمام نسل های پروانه قرار می گیرد. ضرورت بهره گیری از روش های مبارزه غیر شیمیائی و بیولوژیک به منظور کاهش مصرف سموم و توسعه بخش کشاورزی با رویکرد توسعه پایدار و تأمین امنیت غذائی، منجر به توسعه کاربرد مواد و عوامل بیولوژیک و تجهیزات کنترل غیر شیمیائی آفات شده است. از آنجا که امروزه در برنامه مدیریت کنترل آفات(IPM) استفاده از روش های غیرشیمیایی در کنار سایر روش های کنترلی و بیولوژیکی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و نیز در کاهش مصرف سموم و تولید محصول سالم تر نقش بسزائی ایفا می کند لذا توسعه و گسترش استفاده از روش های غیر شیمیائی از محورهای اصلی برنامه ریزی مدیریتی در این بخش می باشد. یکی از مؤثرترین و مقرون به صرفه ترین روش های کاهش خسارت کرم ساقه خوار نیشکر، تولید و رهاسازی زنبور پارازیتوئید((Telenomus busseolaeاست. از آنجا که زمان ظهور پروانه سزامیا از اواخر اسفند آغاز و در اواخر آبان پایان می پذیرد، تعیین بهترین زمان رهاسازی زنبور پارازیتوئید((Telenomus busseolaeمی تواند کنترل بیولوژیک موفقی را در پی داشته باشد. از سال 1391در مزارع نیشکر شرکت کشت و صنعت امام خمینی(ره) شوشتر در استان خوزستان، به منظور ثبت نوسانات جمعیت و همچنین شکار انبوه پروانه نر سزامیا، از فرومون اختصاصی و 250 عدد تله قیفی(Funnel trap) در 200 مزرعه نیشکر استفاده شد. تله‏های فرومونی برای شکار شب‏پره‏های نر به کار گرفته می شوند و در واقع فرومون موجود در آنها بر اساس فرومون جنسی شب‏پره ماده ساخته شده است. جزء اصلی در فرومون جنسی ماده ترکیبی به نام(OAC:Z-11-16)Hexadecenyl Acetate است. جمعیت پروانه سزامیا در طول فصل زراعی، 4 مرحله افزایش(اوج پرواز) در اوایل فروردین ماه، اوایل خرداد ماه، اوایل مرداد ماه و اواخر مهر ماه نشان داد. در این محدوده زمانی که بیشترین تخم ریزی ممکن توسط پروانه سزامیا رخ می دهد، رهاسازی زنبور تلنموس نیز جهت پارازیته کردن این تخم ها انجام می شود. علاوه بر این، بررسی مجموع پروانه های شکار شده در چهار سال متوالی، حاکی از روند کاهش 50 درصدی آفت از سالی به سال بعد است.

کلیدواژه ها

واژه های کلیدی: پارازیتوئید؛ کرم ساقه خوار نیشکر؛ تله قیفی؛ فرومون

موضوعات

آفات-کنترل زیستی و اکولوژی

Title

An evaluation on biological control and population fluctuations of sugarcane stem borer, Sesamia nonagrioides (Lep.Noctuidae) in Shooshtar, Iran

Authors

Moslem Boroumandfar, Mohammadreza Rezapanah, Arash Malekmohammadi

Abstract

The sugarcane stem borers, Sesamia cretica Led. and Sesamia nonagrioides Lef. are the most important pests of sugarcane in Khuzestan province in Iran. Larva nutrition from young stems causes dead heart in early growth season.Also sugarcane is invaded during growth season by sesamia,and causes yield losses in economically significant level and quality and quantity damage.The S.nonagrioides damages sugarcane severely in most of stages of plant. With a true management, chemical control has been replaced by biological control for food security and sustainable development, that not only has reduced costs but also has protected the environment.Thus, pest parasitoid (Telenomus busseolae) has been applied for this purpose.Using nonchemical methods as a biological control agent in an IPM program may be advantageous.Therefor to reduce chemical spraying of pesticides and safe vintage production, applying of parasitoid wasps in combination with other tools can be suitable alternative of chemicals replacement on control. Production and releasing parasitoid wasp is one of the effective and advantage methods.Regarding determination of the best time of releasing eggs parasitoid wasp(Telenomus busseolae) for biological control of the pests, 250 funnel traps were installed in 200 fields since 2012. Pheromone traps are used to hunt male moths, and in fact pheromone in them are made on the basis of a female pheromone. The main ingredient in the pheromone is the compound substance called (Z-16-11 :OAC)Hexadecenyl Acetate. The weekly recorded population fluctuation showed four moths peaks in lastly March, May, August and middle of October. In addition, the study of captured moths indicated decrease trend in population of pest was 50 percent for 4 years consecutive.

Keywords

Keywords: parasitoid, sugarcane stem borers, funnel trap, pheromone