بررسی تغییرات بیماری‌زایی قارچ عامل سفیدک پودری گندم در مناطق آلودگی شمال ایران

نویسندگان
1مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
4مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
چکیده
سفیدک پودری، که توسط عامل قارچی Blumeria graminis f. sp. tritici ایجاد می‌شود، یکی از بیماری‌های مهم گندم در ایران و جهان است. تغییر در جمعیت بیمارگر سبب بی‌اثر شدن ژن‌های مقاومت و در نتیجه گسترش این بیماری می‌شود، پایش این تغییرات در مناطق آلودگی برای انتخاب ارقام مناسب که دارای ژن‌های مقاومت مؤثر باشند جهت کشت در مناطق مذکور، از اهمیت برخوردار است. بدین منظور آزمایشی با کشت خزانه تله مشتمل بر 29 رقم افتراقی با ژن‌های مقاومت متفاوت به سفیدک پودری در طی سال‌های 1394 الی 1396 در دو مزرعه ساری و گرگان انجام شد. به منظور استقرار بیماری از رقم حساس بولانی در بین ردیف‌ها و اطراف قطعه زمین مورد کشت، استفاده شد. ارزیابی بیماری بر اساس معیار گسترش آلودگی در طول گیاه و شدت بیماری بر روی برگ، ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که در کل سال‌های آزمایش و مناطق آلودگی، بیشترین فراوانی بیماری‌زایی برای ژن مقاومت Pm7 و Pm3b بود. همچنین در هیچ‌کدام از سال‌ها و مناطق آزمایش برای ژن‌های مقاومت Mld+Pm2 و Pm12 بیماری‌زایی مشاهده نشد. در ساری در همه سال‌ها، برای ژن‌های مقاومت Pm3g و Pm6 نیز (علاوه بر ژن‌های مقاومت Pm 7 و Pm3b) بیماری‌زایی وجود داشت. همچنین در این منطقه ژن مقاومت Pm5a، فقط در سال اول مؤثر بود ولی در سال‌های بعد، برای آن بیماری‌زایی مشاهده شد. در منطقه گرگان، (علاوه بر ژن‌های مقاومت Mld+Pm2 و Pm12) برای ژن مقاومت Pm3d بیماری‌زایی مشاهده نشد. مجموع نتایج این تحقیق حاکی از وجود تغییرات در بیماری‌زایی جمعیت بیمارگر در طی سال‌های مختلف بود. براساس این مشاهدات از آنجا که ژن‌های مقاومت Mld+Pm2 و Pm12 در مناطق مورد آزمایش مؤثر بوده، استفاده از آنها در ارقام تحت کشت در این مناطق توصیه می‌شوند. همچنین بایستی از کشت ارقام دارای ژن‌های مقاومت Pm 7 و Pm3b در این مناطق احتراز کرد.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
Investigation of vilrulence changes of fungal aganet of wheat powdery mildew disease in hotspots of Northern Iran
Authors
Mehdi Zahravi, Hossein Azimi, Mohammad Ali Dehghan, Shahpour Ebrahimnejad
Abstract
Powdery mildew disease caused by Blumeria graminis f. sp. tritici is one of the most important diseases of wheat in Iran and in the world. The changes in the pathogen population cause the resistance genes to be ineffective leading to spread of the disease. Therefore, it is essential to monitor these changes for selecting suitable cutivars with effective reisistance genes for cultivation in infected regions. For this purpose, an experiment was conducted with trap nursery including 29 differential cultivars with different resistance genes for powdery mildew during 2015-2017 in Sari and Gorgan fields. In order to establish the disease, the susceptible cultivar of Bolani was used between rows and around the cultivated segment of the field. Disease assessment was perfomed based on the vertical spread of infection along the plant and the severity of the disease on the leaf. The results showed that in the whole years of experiment and infected regions, the highest frequency of virulence was observed for Pm7 and Pm3b resistance gene. No virulence was observed in any of the experimental years and infected regions for Mld + Pm2 and Pm12 resistance genes. For all years in Sari, virulence was observed for Pm3g and Pm6 (in addition to Pm 7 and Pm3b). Also, in this region, the Pm5a resistance gene was effective only in the first year, but in the following years, appeared to be susceptible. In Gorgan, no virulence was observed for Pm3d (in addition to Mld + Pm2 and Pm12). Based on these observations, because resistance genes of Mld + Pm2 and Pm12 were effective in all conditions, their use in cultivars for cultivation in regarding areas is suggested. It should also be avoided to cultivate cultivars with Pm7 and Pm3b in these areas.
Keywords
Pathogenicity, resistance gene, virulence, Avirulece, Epidemics