حضور گونه Anastatus catalonicus Bolivar y Pieltain (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae) در ناحیه شرق پاله‌آرکتیک

کد مقاله : 1080-23IPPC
نویسندگان
1مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی
2گروه حشره‌شناسی و بیماری‌های گیاهی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
چکیده
زنبورهای خانواده Eupelmidae در ایران شامل 31 گونه در 7 جنس از دو زیرخانواده Calosotinae و Eupelminae است. در میان آنها جنس Anastatus Motschulsky, 1859 شامل 4 گونه است که عبارتند از: A. bifasciatus Geoffroy، A. dlabolai Kalina، A. tenuipes Bolivar y Pieltian و یک گونه ناشناخته از آن. این گونه‌ها غالبا با شب‌پره‌ها مرتبط هستند. اخیرا در میان نمونه‌های جمع‌آوری شده از روی Tamarix در منطقه شبستر، استان آذربایجان‌شرقی، گونه دیگری مشاهده شد که تحت عنوان Anastatus catalonicus Bolivar y Pieltain, 1935 شناسایی گردید. این نمونه به وسیله تور حشره‌گیری در تاریخ 3/8/94 شکار شده و در کلکسیون حشرات بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شود. این گونه از کشورهای بلغارستان، فرانسه، آلمان، رومانی و اسپانیا گزارش شده است. این زنبور پارازیتویید ابریشم باف ناجور Lymanteria dispar L. از خانواده Lymanteridae و تخم شیخک Iris oratoria (L.) از خانواده Mantidae می‌باشد. مهمترین مشخصات مورفولوژیکی این گونه عبارتند از: تاژک شاخکی 7/1 تا 8/1 برابر عرض سر؛ شیار شاخکی از چشم ساده جلویی با فاصله‌ای بیشتر از قطر چشم؛ بالها بلند و به طول 2 برابر ساق پای عقب، بال جلو حاوی نوار سفید رنگ که در قسمت میانی به شدت باریک شده، گاها به صورت دو لکه مثلثی شکل جدا دیده می‌شود که به طور باریک از هم جدا شده‌اند؛ غلاف تخمریز از انتهای شکم به اندازه نصف ساق پای عقب خارج شده است. جنس ماده این گونه شبیه A. maculosus می‌باشد زیرا در هر دو نقوش سینه مشابه است و بخش میانی میان‌گرده به شدت مشبک و مات بوده، بخش عقبی آن صاف و براق است. نوار سفید بال در ماده A. catalonicus گاها در قسمت میانی قطع شده و یا با یک باریکه کوچک کاملا از هم جدا شده‌اند. در گونه A. maculosus دو لکه سفید به صورت عرضی تفکیک شده‌اند. همچنین جنس ماده A. maculosus دارای تخمریز بلند و شیار شاخکی کوتاه‌تر از A. catalonicus بوده و از طرفی محل اتصال شاخک‌ها در سر، اندکی بالاتر واقع شده است. جنس نر آنها کاملا مشخص و متمایز هستند زیرا بال جلوی A. maculosus همانند ماده دارای نقش و نگار بوده ولی A. catalonicus فاقد نقش و نگار است. همچنین بند اول شاخک، پالپ‌های آرواره‌ای در A. maculosus قهوه‌ای ولی در A. catalonicus کم و بیش زرد رنگ است.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
On the occurrence of Anastatus catalonicus Bolivar y Pieltain (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae) in the East-Palaearctic
Authors
Hossein Lotfalizadeh, Mehdi Parsa
Abstract
Eupelmidae of Iran includes 31 species and seven genera in two subfamilies of Calosotinae and Eupelminae. Within the reported species, Anastatus Motschulsky, 1859 belongs four species: A. bifasciatus Geoffroy, A. dlabolai Kalina, A. tenuipes Bolivar y Pieltian and an unknown species. These species associated mostly with some lepidopterous species. Recently another species was found within collected specimens on Tamarix in East-Azarbaijan province, Shabestar. This specimen was collected via sweeping net in 25.x.2015. It was identified as Anastatus catalonicus Bolivar y Pieltain, 1935 which was deposited in the insect collection of the Department of Plant Protection, East-Azarbaijan Research Center for Agriculture and Natural Resources, Tabriz, Iran. This species known from Bulgaria, France, Germany, Romany and Spain. It was reported as a parasitoid Lymanteria dispar L. (Lep.: Lymanteridae) and eggs of Iris oratoria (L.) (Mantidae). Most important morphological characters of this species are antennal flagellum plus pedicel 1.7-1.8 times as long as breadth of head; scrobes separated from anterior ocellus by slightly more than a diameter of ocellus; macropterous with forewing about 2.0 times length of metatibia, forewing with white transverse band strongly constricted medially, occasionally narrowly divided into two subtriangular spots; ovipositor sheath extending beyond last tergite for a distance less than half length of metabasitarsus. Female A. maculosus most closely resemble A. catalonicus, the two species having similar thoracic sculpture with the median lobe of the mesoscutum strongly reticulate and relatively dull and the posterior depressed area partly smooth and shiny. The white transverse band on the forewing of female A. catalonicus is medially constricted and occasionally completely divided by a narrow infuscate bridge, but in A. maculosus the two white spots derived from the transverse band are always well-separated. Female A. maculosus has a longer ovipositor sheath and shorter antennal scrobe than A. catalonicus, and the antennal toruli are slightly higher on the face. Males of the two species are very distinct, the forewing of A. maculosus being patterned as in the female but that of A. catalonicus being clear; in addition, the antennal scape, maxillary palp and metatibia of A. maculosus are brownish whilst these parts in A. catalonicus are more or less marked with yellow.
Keywords
Eupelminae, new record, Parasitoid, Iran, fauna