بررسی حساسیت ارقام آبی و دیم گندم در واکنش به نماتد سیستی غلات Heterodera filipjevi

کد مقاله : 1073-23IPPC (R1)
نویسندگان
1خیابان پروین خ معراج خ فجر 2 کوچه 15 خرداد پلاک 39
2گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان
3ﺑﺨ ﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﯿﺎﻫﭙﺰ ﺷ ﮕ ﯽ، ﻣﺮﮐﺰﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آﻣﻮز ش ﮐﺸﺎورز ی وﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌ ﯽ اﺳﺘﺎن اﺻﻔﻬﺎن، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮز ش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورز ی
4خرم ایاد کیلومتر 12 جاده خرم آباد - اندیمشک، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، گروه گیاه پزشکی
چکیده
گندم Triticum aestivum L. یکی از محصولات زراعی مهم و استراتژیک در جهان می باشد. یکی از معضلات فعلی گندم نماتد سیستی، گونهHeterodera filipjevi بوده که دارای پراکنش گسترده‌تری نسبت به سایر گونه‌ها در مزارع غلات کشور است. در این تحقیق واکنش 30 رقم آبی و 13 رقم دیم گندم در برابر نماتد سیستی H. filipjevi در قالب طرح‌های آماری در گلخانه و مزرعه بررسی شد. شناسایی گونه براساس مطالعات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی و هم‌چنین، مشخصات مولکولی انجام گردید. شاخص‌ تعداد سیست و تخم و لارو سن دوم، مبنای تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. هم‌چنین، فاکتور تولید‌مثل و درصد کاهش و یا افزایش جمعیت نماتد سیستی غلات، در هر تیمار نسبت به جمعیت اولیه‌ی همان تیمار محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری و خوشه‏ای داده‏ها، به ترتیب، با مقایسه میانگین‏ها توسط آزمون چند دامنه‏ای دانکن (DMRT)، با استفاده از نرم افزارهای آماری SAS و SPSS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که در شرایط گلخانه، کمترین میزان سیست 200 سی‌سی خاک در بین ارقام مربوط رقم بهرنگ و پس از ان رقم بم به ترتیب با میانگین 15 و 25/15عدد بود. در شرایط مزرعه، کمترین میزان سیست مربوط به رقم‏ بم با میانگین 33/113 عدد در 200 سی سی خاک بود. ارقام بر اساس واکنش به نماتد سیستی در طیف‏‌های، مقاوم، نسبتاً مقاوم، نسبتاً حساس، حساس و خیلی حساس قرار گرفتند. میزان آلودگی و تعداد ماده‌های بالغ و سیست در هر گیاه ارقام مقاوم بم و بهرنگ و سه رقم نسبتا مقاوم بهار، پارسی و پیشتاز در مقایسه با رقم شاهد حساس بک کراس روشن بطور معنی داری پایین‌تر بود. بیشترین میزان سیست در شرایط گلخانه و مزرعه مربوط به رقم آذر 2 به ترتیب 75/30 و 67/447 عدد در 200 سی‌سی خاک بود. هم‌چنین، آلودگی ارقام دیم 30 درصد نسبت به ارقام آبی بیشتر بود. همچنین تجزیه رگرسیونی هیچ ارتباطی بین تعداد کل سیست و تعداد تخم و لارو سن دوم در تمام ارقام گندم نشان نداد. بنابراین، علاوه بر تعداد سیست ها، تعداد تخم ها و لاروهای سن دوم نیز باید در نظر گرفته شود تا برای ارزیابی مقاومت استفاده شود. در این مطالعه دو گونه مقاوم گندم در برابر H. filipjevi شناسایی شدکه می‌توان در برنامه مدیریت محصول و انتقال ژنهای مقاوم به ارقام مطلوب استفاده گردند.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
Susceptibility assessment of irrigated and rainfed wheat genotypes in response to cereal cyst nematodes, Heterodera filipjevi
Authors
marzieh motamedi, eidi bazgire, mehdi nasr esfahani, Mostafa Darvishnia
Abstract
Bread wheat, Triticum aestivum L. is a major staple food for the world’s population. Cereal cyst nematode, Heterodera filipjevi is a soil-dwelling phytoparasitic nematode worldwide, which has a wider distribution than other species in Iran. In this research, the response of 30 irrigated and 13 rainfed wheat cultivars to cereal cyst nematode, H. filipjevi was investigated in the greenhouse and field in the form of statistical design. Identification of specie was performed based on morphological and morphometric studies and molecular characteristics. The number of cysts, second stage juveniles and eggs were analyzed. Also, reproductive factors and percentage reduction and or increase in nematode population were taken into consideration. Statistical and clustered analysis data were carried out by Duncan's multiple range test (DMRT), SAS and SPSS statistical softwares, respectively. The results showed that in greenhouse conditions, the lowest amount of cysts per 200 cc of soil was among the cultivars Behrang followed Bam with an average of 15 and 15.25, respectively. In the field conditions, the lowest number of cyst was related to Bam cultivar with an average of 113.33 in 200 cc of soil. The screening of wheat accessions resulted in identifying the cultivars as resistant, moderately resistant, moderately susceptible, susceptible and highly susceptible to H. filipjevi. The infection rate and the number of females and cysts per plant were significantly lower in the resistant accession cvs Bam and Behrang and three moderately resistant accessions Bahar, Parsi, Pishtaz and few others compared with susceptible control cv. Back Cross Roshan respectively. The highest number of cyst in greenhouse and field conditions related to Azar 2 cultivar was 30.75 and 447.67 in 200 cc of soil, respectively. There was 30% more infection in rainfed cultivars to cereal cyst nematodes, H. filipjevi than irrigated cultivars. Also, the regression analysis revealed no correlation between the total cyst numbers and number of eggs and second instar juveniles J2 in all wheat accessions. It’s Indicating that, in addition to cyst numbers, the number of eggs and second instar juveniles are to be taken into considerations for resistant screening. This study has identified two resistant wheat accessions offering new material in crop nematode management program and for transferring resistance genes to desirable crop cultivars to H. filipjevi.
Keywords
cereal cyst nematode, Cultivar, Heterodera filipjevi, resistant, Susceptibility