بررسی مقاومت لاین‌های امید بخش گندم به بیماری فوزاریومی سنبله در مزرعه
کد مقاله : 2074-23IPPC
نویسندگان
1تهران- ولنجک- موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور.
2مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
3عضو هیئت علمی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
4تهران- موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
5مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، اردبیل (مغان)
چکیده
بیماری فوزاریومی سنبله گندم از جمله بیماریهای مهم و خسارتزا در مناطق گندم‌کاری مستعد شیوع آن می‌باشد. عامل این بیماری چند گونه قارچ از جنسFusarium می‌باشد که در بین آن‌ها F. graminearum به عنوان گونه غالب در دنیا گزارش شده است. این بیماری علاوه بر خسارت کمی قابل توجه، به دلیل ترشح زهرابه‌های (مایکوتوکسین‌های) مختلف توسط قارچ بیمارگر، از لحاظ بهداشتی نیز برای سلامت مصرف کننده (انسان و دام) مضر می‌باشد. بنابراین مدیریت بیماری اهمیت بسیار زیادی در افزایش محصول و حفظ سلامت مصرف کننده دارد. یکی از جنبه‌های مهم مدیریت این بیماری، استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل می‌باشد. در این بررسی تعداد 44 لاین پیشرفته گندم دریافتی از مرکز بین‌المللی سیمیت، از لحاظ مقاومت در برابر بیماری فوزاریومی سنبله در شرایط مزرعه و طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در ایستگاه‌های تحقیقاتی قراخیل مازندران و پارس آباد مغان مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش‌ها تحت شرایط آلودگی طبیعی انجام گرفته و ارزیابی واکنش لاین‌ها به بیماری فوزاریومی سنبله در مرحله خمیری شدن دانه‌های سنبله‌ها بر اساس شاخص بیماری برای هر لاین انجام شد. لاین‌های آزمایشی با شاخص بیماری کمتر یا مساوی 20 درصد به عنوان مقاوم و با شاخص بیماری بیشتر از 20 درصد به عنوان حساس به بیماری فوزاریومی سنبله در نظر گرفته شدند. نتایج سال اول اجرای این پژوهش نشان داد لاین‌های 1، 2، 3، 5، 6، 7، 25، 28، 29، 30، 31، 38 و 42 که در مازندران در برابر بیماری فوزاریومی سنبله گندم واکنش مقاوم داشتند، در مغان نیز واکنش مقاومت را نشان دادند (شاخص بیماری مساوی صفر در هر دو منطقه). در سال دوم در هر دو منطقه اجرا، لاین‌های 3، 5، 6، 14، 25، 28، 31، 32، 35، 38، 39، 42، 43 و 44 با شاخص FHB کمتر از ده (به منظور افزایش دقت در غربالگری لاین‌ها)، از مقاومت خوبی در برابر بیماری برخوردار بودند. در مقایسه نتایج حاصل از دو سال اجرای پروژه در مناطق مازندران و مغان، از مجموع 44 لاین بررسی شده، تعداد 8 لاین شامل لاین‌های 3، 5، 6، 25، 28، 31، 38 و 42 از مقاومت قابل توجهی در مقابل بیماری برخوردار بودند و به عنوان لاین‌های مقاوم شناخته شدند.
کلیدواژه ها
موضوعات
Title
Study on wheat promising lines resistance to Fusarium head blight in field
Authors
Homayoon Kazemi, Hossein Barari, Mohammad Razavi, Hassan Momeni, Samad Sarkari
Abstract
Fusarium head blight ( FHB ) disease of wheat, caused by Fusarium graminearum Schwabe as major species, has become one of the most important crop diseases in small - grain cereal production. The FHB pathogen lowers grain yield and quality , and under favorable conditions it can produce mycotoxins , that poses a serious risk to animal and human health. During 2015 - 2016 and 2016 - 2017 growing seasons , experiments were carried out with 44 wheat promising lines received from CIMMYT in order to evaluation of resistance to FHB in Mazandaran and Moghan areas. Experiments conducted to natural infection in field and lines reaction evaluated to the disease at dough growth stage based on FHB index. In the first year , results showed that lines no. 1 , 2 , 3 , 5 , 6 , 7 , 25 , 28 , 29 , 30 , 31 , 38 and 42 , with FHB index = 0 , were resistant in both location. In the second year , lines no. 3 , 5 , 6 , 14 , 25 , 28 , 31 , 32 , 35 , 38 , 39 , 42 , 43 and 44 , with FHB index < 10 , had acceptable resistance in both area. In compared to results obtained from Mazandaran and Moghan during two years, eight lines included that lines no 3 , 5 , 6 , 25 , 28 , 31 , 38 and 42 had considerable resistance against the disease.
Keywords
FHB index, lines reaction, Fusarium graminearum