بررسی مقاومت لاین های امیدبخش گندم به بیماری لکه خرمایی و لکه برگی بایپولاریس در مزرعه

کد مقاله : 2072-23IPPC
نویسندگان
1تهران- موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
2تهران- ولنجک- موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور.
3مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
4مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
5عضو هیئت علمی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده
لکه خرمایی با عامل Pyrenophora tritici-repentis و لکه برگی با عامل Bipolaris sorokiniana از مهمترین بیماریهای لکه برگی گندم هستند که از نظر اقتصادی خسارت قابل توجهی در دنیا وارد می کند. در این تحقیق مقاومت 50 ژرم پلاسم متعلق به خزانه 7HLBSN سیمیت در برابر بیماری لکه خرمایی و لکه برگی بایپولاریسی گندم در استان مازندران که یکی از کانون های بیماری شمال کشور هست، مورد بررسی قرار گرفت. مخلوطی از 10 جدایه هر یک از گونه های قارچی جهت تامین اینوکولوم در آزمایشات مزرعه ای مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور آلودگی گیاه با کمک بقایای آلوده سال قبل که در بین کرتهای آزمایشی بطور یکنواخت پخش شده بود و نیز پخش بذوری که در آزمایشگاه بطور مصنوعی آلوده شده بودند، انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه استان مازندران شامل ایستگاههای تحقیقاتی قراخیل و بایع کلا انجام شد. ارزیابی بیماری در مزرعه بر اساس سیستم دو رقمی Double-digit بود که D1 یا جزء اول مربوط به ارتفاعی از گیاه بود که توسط بیمارگر آلوده شده و D2 یا جزء دوم مرتبط با شدت آلودگی روی چهار برگ بالایی گندم بود. این سیستم در دامنه 00-99 قابلیت ارزیابی بیماری را داشت. دامنه ارزیابی در هر دو جزء از صفر تا 9 بود. شماره 5 در ارزیابی جزء اول مقیاس، زمانی بود که بیماری تا وسط گیاه منتشر شده و شماره 9 زمانی بود که آلودگی به برگ پرچم رسیده بود. در مورد جزء دوم معیار 1 برای شدت بیماری زمانی بود که چهار برگ بالایی علایم اندکی از بیماری را نشان دادند، در حالیکه معیار 9 نشان دهنده آلودگی کل برگ بود. بررسی نهایی داده ها با کمک نرم افزار SAS انجام گرفت. در نهایت ژرم پلاسم های مقاوم به دو بیماری لکه خرمایی و لکه برگی بایپولاریسی به دست آمدند. طبق نتایج حاصل مقاومت لاین ها نسبت به عامل بیماری لکه برگی بایپولاریسی بیشتر از مقاومت آنها نسبت به عامل بیماری لکه خرمایی بود. از مجموع 50 لاین مورد بررسی 6 لاین شامل لاین های شماره 9، 20، 21، 23، 28 و 42 در هر دو ایستگاه مورد بررسی در این تحقیق نسبت به هر دو بیماری مقاومت نشان دادند که می توان از این لاین ها در برنامه های ملی و به نژادی استفاده کرد.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
Study on wheat promising lines resistance to tan spot and spot blotch diseases in field
Authors
Hassan Momeni, Homayoon Kazemi, Hosein Barari, Hojjatollah Rabaninasab, Mohammad Razavi
Abstract
Tan Spot and Spot Blotch caused by Pyrenophora tritici-repentis and Bipolaris sorokiniana respectively are among the most important diseases of the wheat that can cause economically damages in the world. In this study, the resistance of 50 germplasms belong to the 7HLBSN Nursery of CIMMYT were evaluated against wheat Tan Spot and Spot Blotch in Mazandaran province where it is one of the main hot spot areas of these diseases in the north of Iran. A mixture of 10 isolates of each fungal pathogen was used to provide inoculum in field experiments. For this purpose, the inoculation of the plant was carried out with the aid of infected residues that were distributed uniformly throughout the experimental plots, as well as infected seeds that was artificially prepared in the laboratory. The experiment was carried out in a randomized complete block design with three replications in two regions of Mazandaran province including Gharakheil and Baikola research stations. Field disease evaluation was based on a double-digit system, which was D1 or the first component related to the height of the plant infected by the pathogen and D2 or the second component was related to the severity of the infection on the upper four leaves of the wheat. The system was capable of evaluating the disease at the range of 00-99. The range of evaluation in both components was from zero to nine. No. 5 was evaluated in the first part of the scale when the disease spread to the center of the plant, and No. 9 was the time when infection reached to the flag leaf. In the case of the second component, No. 1 was the severity of the disease when the four upper leaves showed a small amount of disease, while No. 9 indicated the total leaf infection. The final data were analyzed using SAS software. Finally, germplasms resistant to both diseases; Tans Spot and Spot Blotch, were identified. According to the results, the resistance of the lines to Spot Blotch was more than their resistance to Tan Spot. Of the 50 lines evaluated in this study, six lines, including No. 9, 20, 21, 23, 28 and 42, were resistant to both diseases in two stations of Mazandaran. These resistant lines could be used in breeding program of national agricultural research system.
Keywords
Tan spot, Spot Blotch, wheat, resistance