اثرات زیرکشندگی سم پروتئوس روی پارامترهای تولید‌مثلی و رشد جمعیت شته‌ی جالیز (Hemiptera: Aphididae) Aphis gossypii

کد مقاله : 1950-23IPPC
نویسندگان
1یاسوج، خیابان آزادی، پلاک 73
2دانشگاه یاسوج
3دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج
4گیاهپزشکی،کشاورزی،یاسوج،یاسوج،ایران
5بولوار نصر
چکیده
شته‌ی جالیز (Glover)Aphis gossypii از آفات مهم سبزیجات و گیاهان زینتی در مزارع و گلخانه‌ها است. لذا مهار این آفت از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش، ابتدا آزمایش‌های زیست‌سنجی به روش اسپری کردن برگ جهت برآورد مقادیر LC10، LC20 و LC30 از سم پروتئوس (روغن قابل انتشار 11 درصد) انجام شد. مقادیر به‌دست آمده به ترتیب برابر با 488/25، 382/44 و 205/66 (پی‌پی‌ام) و حدود اطمینان (4/33- 0/18)، (1/55- 9/33) و (7/79- 1/53) محاسبه گردید. سپس اثرات زیرکشندگی در غلظت‌های مذکور و شاهد (آب مقطر) روی پارامترهای زیستی این آفت مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌ترتیب که برای هر غلظت، 130 پوره‌ی سن سه‌ی شته‌ی جالیز درون دو پتری‌دیش قرار داده و غلظت‌ها از فاصله‌ی 20 سانتی‌متری روی آن‌ها پاشیده شد. پس از 24 ساعت، 100 فرد به‌طور تصادفی انتخاب و درون پترهای جداگانه در شرایط آزمایشگاهی با دمای 2 ± 25 درجه‌ی سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 16ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی نگهداری شدند. پس از سه روز 80 پوره‌ی سن یک از 100 فرد اولیه‌ی آزمایش به‌طور تصادفی به‌عنوان نسل دوم انتخاب و در پتری‌های جداگانه نگهداری و تعداد نتاج تولید شده توسط هر ماده در هر روز تا مرگ آخرین فرد، در هر دو نسل شمارش و ثبت گردید. آنالیز داده‌های مربوط به نسل اول با نرم‌افزار SAS و در نسل دوم با استفاده از روش تجزیه‌ی جدول زندگی دوجنسی ویژه‌ی سن- مرحله‌ی زیستی صورت پذیرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان باروری و طول‌عمر شته‌ی جالیز تحت تأثیر تیمارهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفت و با افزایش غلظت مورد استفاده، از میزان‌آن‌ها کاسته شد. میزان باروری کل در شاهد، LC10، LC20 و LC30 به ترتیب 24/80، 47/58، 23/41، 88/25 پوره ثبت شد. مقدار پوره‌زایی روزانه در شاهد، LC10، LC20 و LC30 به‌ترتیب 18/13، 60/11، 53/7 و 68/6 پوره در روز ثبت شد. فراسنجه‌های رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) در مقایسه با شاهد کاهش نشان داد. مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت در شاهد، LC10، LC20 و LC30 به ترتیب 48/0، 31/0، 25/0 و 17/0 (بر روز) به‌دست آمد. علاوه بر این، مقادیر نرخ متناهی افزایش جمعیت از 18/1 (بر روز) در تیمار LC30 تا 62/1 (بر روز) در تیمار شاهد متغیر بود. نرخ خالص تولیدمثل از 64/78 در شاهد به 6/17 (نتاج) در تیمار LC30 کاهش یافت. مقادیر ثبت شده‌ی متوسط مدت زمان یک نسل (T) نیز از 04/9 (روز) در تیمار شاهد تا 17/17 (روز) در تیمار LC30 متغیر بود. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند در برنامه‌های مدیریت تلفیقی شته‌ی جالیز به‌منظور کاهش اثرات سوء ناشی از مصرف سموم شمیایی روی موجودات غیر هدف مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
Sub-lethal effects of Proteus on reproductive and population growth parameters of Aphis gossypii (Hemiptera: Aphididae)
Authors
marziyeh majidpoor, Mojtaba Ghane jahromi, Amin Sedaratian-Jahromi, mostafa haghani, saeid bamdad
Abstract
Cotton aphid, Aphis gossypii (Glover) is one of the most important pests of vegetables and ornamental plants in fields and greenhouses conditions; thus, it is highly important to be controlled. In this study, to estimate the Proteus (OD 11%) LC10, LC20 and LC30 concentrations, bioassays were performed by leaf-spraying method. The calculated values were 25.488, 44.382 and 66.205 ppm and confidence limits (18.0 - 33.4), (33.9 -55.1) and (53.1-79.7), respectively. Then the sub-lethal effects of mentioned concentrations and control (distilled water) were studied on biological parameters of the pest. For each treatment, 130 tritonymphs were placed in two Petri dishes and concentrations were sprayed on them at a distance of 20 cm. Then, after 24 hours, 100 individuals were randomly selected and placed in separate Petri dishes in laboratory conditions with 25 ± 2 °C, of 65 ± 5 % RH and a photoperiod of 16L: 8D. After three days, 80 protonymphs were randomly selected among the original 100 individuals as the second generation and kept in separate Petri dishes. The number of offspring produced by each female per day was recorded until the death of the last individual for both generations. Data was analyzed by using SAS software for the first generation and was performed according to the Age-Stage Two Sex Life Table theory for the second generation. According to the results obtained, total fecundity rate and longevity of cotton aphid was affected by different treatments and by increasing the concentration used, total fecundity and longevity of the pest decreased. Total fecundity rate in the control, LC10, LC20 and LC30 were recorded as 80.24, 58.47, 41.23 and 25.88 nymphs respectively. Daily reproduction in the control, LC10, LC20, and LC30 treatments was recorded as 13.18, 11.60, 7.53 and 6.68 (nymphs/day) respectively. Population growth parameters including the net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (r) and finite rate of increase (λ) showed a decrease compared to the control. The intrinsic rates of increase in the control, LC10, LC20 and LC30 was calculated to be 0.48, 0.31, 0.25 and 0.17 (day-1), respectively. Furthermore, the value of the finite rate of increase varied from 1.18 (day-1) in LC30 treatment to 1.62 (day-1) in control. The net reproductive rate in the cotton aphid decreased from 78.64 in the control to 17.6 (offspring) in LC30. The recorded values for mean generation time (T) also varied from 9.04 day in control treatment to 17.17 day in LC30 treatment. The results obtained in this study can used in integrated management programs of cotton aphid in order to reduce the negative effects of pesticide on non-target organisms.
Keywords
Keywords: Bioassay, Two-sex life table, Biological parameters