ارزیابی مقاومت ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان نسبت به نماتد سیستی غلات(Heterodera filipjevi) در شرایط گلخانه

کد مقاله : 1936-23IPPC
نویسندگان
1یاسوج- میدان جهاد- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی
2دانشگاه تربیت مدرس
3بخش تحقیقات نماتد شناسی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
4گروه بیماری شناسی گیاهی- دانشکده کشاورزی- دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
نماتدهای سیستی غلات مهم ترین نماتد انگل گیاهی گندم بوده و یکی از عوامل زنده تهدید کننده تولید این محصول در جهان مخصوصاً در شرایط دیم و استرس های ناشی از خشکی و خشکسالی در بیشتر کشورهای تولید کننده به شمار می‌روند. از بین گونه های نماتد سیستی غلات، Heterodera filipjevi گونه غالب و شایع ‏ترین‌ آنها در مزارع غلات ایران است. ارزیابی خسارت ناشی H. filipjevi در چند رقم رایج گندم شامل بک کراس روشن، پیشتاز و پارسی تحت شرایط مزرعه در ایران نشان داد عملکرد دانه در سه رقم مذکور بین 20-25 درصد بر اثر این گونه از نماتد سیستی غلات کاهش یافت. در این مطالعه عکس العمل ژنوتیپ‌های رایج گندم نان شامل چندین رقم و لاین نسبت به H.filipjevi در شرایط گلخانه، برمبنای روش ارایه شده جهت غربالگری ژنوتیپ-های گندم تحت شرایط کنترل شده (Dababat, 2014)، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد، ژنوتیپ بک کراس روشن با میانگین جمعیت 2/30 و ژنوتیپ سیلور استار با میانگین جمعیت 8/6 سیست و ماده بالغ، به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین مجموع سیست های موجود در خاک و ریشه در هر گیاه را به خود اختصاص دادند. تجزیه خوشه‌ای داده‌ها، کلیه ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه تقسیم بندی نمود. سه ژنوتیپ بک کراس روشن، پیشتاز و پیشگام با توجه به بالاتر بودن میانگین تعداد سیست های موجود در خاک و ریشه نسبت به ژنوتیپ حساس بزوستایا (شاهد حساس) بعنوان ژنوتیپ‌های بسیار حساس گروه‌بندی شدند. ژنوتیپ‌های مهدوی، بم، دنا، بهار، سیوند، افق، ارگ و بزوستایا در گروه ژنوتیپ‌های حساس قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های روشن، الوند، پارسی، ES-93-95 و مرودشت به عنوان ژنوتیپ های نسبتاً حساس ژنوتیپ‌های سیروان،M-90-9 و M-90-7 به همراه ژنوتیپ سیلور استار (شاهد نسبتاً مقاوم)، در گروه ژنوتیپ‌های نسبتاً مقاوم قرار گرفتند. تحقیقات تکمیلی پیرامون ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان نسبت به نماتد سیستی غلات تحت شرایط مزرعه‌ای پیشنهاد می‌گردد.
کلیدواژه ها
موضوعات
 
Title
Evaluating Resistance to Cereal cyst nematodes (Heterodear filipjevi) in different bread wheat accessions under greenhouse conditions
Authors
Hadi Karimipour Fard, Ebrahim pourjam, Zahra Tanha Maafi, Naser safaie
Abstract
Cereal cyst nematodes (CCNs) are considered as the most important group of plant parasitic nematodes on wheat and acknowledged globally as a biotic constraint for wheat production, particularly under rain-fed conditions and drought stress. Among species of CCNs, Heterodear filipjevi is the dominant species in most cereal growing areas of Iran and is widespread in different regions of the country. Assessment of crop loss caused by H. filipjevi in som cultivars including Back-cross Rowshan, Pishtaz and Parsi under field conditions in Iran showed, significant reduction of grain yield ranged 20- 25 percent.The reaction of common accessions of bread wheat, including some cultivars and lines, to H. filipjevi was assessed according to used method for screening of wheat accessions under controlled conditions (Dababat, 2014). The results showed that Back-cross Rowshan accession with mean 30.2 and Silverstar accession with mean 6.8 had the most and the least number of cysts in soil and root of each plant, respectively. Cluster analysis divided all accessions into 4 groups. Back-cross Rowshan, Pishtaz and Pishgam accessions were identified as highly susceptible according to higher mean of the cyst number in soil and root, in comparison to Bezostaya accession (Susceptible check). Mahdavi, Bam, Dena, Bahar, Sivand, Ofogh, Arg and Bezostaya accessions were categorized as susceptible. Rowshan, Alvand, Parsi, Es-93-95 and Marvdasht accessions were groupted as moderately susceptible, and, Sirvan, M-90-9, M-90-7 and Silverstar (Moderately resistant check) accessions were identified as moderately resistant. Complementary studies about assessing the bread wheat accessions to cereal cyst nematodes, H. filipjevi, under field conditions are recomended.
Keywords
Cereal cyst nematodes, Heterodera filipjevi, genotype, resistance