شناسایی و توصیف Aphelenchoides besseyi Christie, 1942 (Nematoda: Aphelenchoidea) عامل نوک سفیدی برنج در استان فارس
کد مقاله : 1844-23IPPC
نویسندگان
1دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی دانشگاه شیراز
2دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی دانشگاه شیراز
3عضو هیئت علمی بخش گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
4باجگاه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
چکیده
در مهر ماه سال 1396 در طی بازدید از یک مزرعه برنج واقع در شهرستان کامفیروز (استان فارس)، بوتههایی با علائم سفیدی نوک برگها و تیرگی قسمت طوقه مشاهده گردید. قطعاتی از قسمت طوقه بوتههای آلوده بر روی محیط کشت سیبزمینی آگار (PDA) کشت داده شد. پس از 48 ساعت، ریسههای قارچ فوزاریوم و جمعیت زیادی از نماتدها محیط کشت را اشغال کرد. پس از استخراج نماتدها با روش سینی و مطالعه ویژگیهای ریختشناختی و ریختسنجی، نماتد A. besseyi تشخیص داده شد. این نماتد قبلاً چندین نوبت از داخل بافتهای گیاهی بوتههای برنج و توتفرنگی و نیز از خاک فراریشه باغهای مرکبات و مزارع زعفران در ایران جمعآوری و شناسایی شده است اما شرح و اندازههای آن در این گزارشها ارائه نشده است. در این جمعیت بدن مادهها معمولاً مستقیم تا اندکی خمیده و به طول 606 تا 828 میکرومتر. کوتیکول با حلقههای ظریف؛ سطوح جانبی دارای چهار شیار طولی. سر گرد، متمایز از بدن. استایلت به طول 9/9 تا 13 میکرومتر. همیزونید یک حلقه پس از روزنه دفعی-ترشحی، نامشخص در اغلب نمونهها. غدد مری نسبت به روده دارای همپوشانی پشتی. هستههای غدد مری به صورت ردیفی و پشت سر هم قرار دارند. لوله تناسلی تا نزدیکی غدد مری و بدون برگشتگی، واژن با دیواره نسبتاً رشدیافته و اندکی متمایل به سمت جلو؛ روزنه تناسلی با لبههای کمی برجسته. کیسه عقبی رحم به طول 43-63 میکرومتر، به اندازهی حدود 5/2-5/3 برابر عرض بدن در ناحیه روزنه تناسلی و 21-50 درصد فاصلهی روزنهی تناسلی تا مخرج. دم مخروطی، دارای تحدب پشتی؛ مستقیم یا اندکی متمایل به سمت شکمی؛ زایده انتهای دم معمولاً سهتایی و گاه چهارتایی. بدن نرها به طول 552 تا 630 میکرومتر در انتها خمیده و عصایی شکل. دارای یک بیضه که تا وسط بدن یا کمی جلوتر از آن امتداد دارد، مستقیم یا دارای برگشتگی در برخی نمونهها. لبههای کلوآک کمی برجسته. اسپیکولها بدون زایده پشتی (apex) و دارای روستروم (rostrum) عادی. فاقد گوبرناکولوم و بورسا. دارای سه جفت پاپیلای جنسی روی دم؛ جفت اول بلافاصله پس از کلوآک، جفت دوم اندکی پس از وسط دم و جفت سوم نزدیک به انتهای دم. دم مخروطی، خمیده به سمت شکمی؛ زایده انتهای دم شبیه مادهها ولی کمی کوچکتر.
کلیدواژه ها
موضوعات
Title
Morphological characterization of Aphelenchoides besseyi Christie, 1942 (Nematoda: Aphelenchoidea), agent of rice white tip in Fars province, southern Iran
Authors
mohammad Rumiani, Saeed Rezaei Palengari, Reza Ghaderi, Akbar Karegar
Abstract
During October 2017, plants with leaves showing white tip symptoms, as well as with darkened crowns were observed in a rice field in Kamfiruz country, Fars province, southern Iran. Several pieces of crown tissue were cultured on potato-dextrose-agar (PDA) medium. After 48 hours, structures typical of Fusarium fungus and also high numbers of a nematode colonized the medium. After extraction with tray method, and regarding morphological and morphometric characters, the population of nematode was identified as A. besseyi. This species has already been collected and identified from inside tissues of rice and strawberry, as well as from the rhizosphere of citrus trees and saffron plants in Iran, but morphological and morphometric characterization of these populations never presented so far. In this population, females body slender, generally straight, 606-828µm. Cuticle weakly annulated, Lateral field with 4 longitudinal incisures. Lip region rounded, offset. Stylet 9.9-13µm. Hemizonid one annulus posterior to excretory pore, often indistinct. Pharyngeal gland lobe overlap intestine dorsally; three gland nuclei arranged ordinary in a straight line. Ovary outstretched anteriorly until reaching near pharyngeal gland lobe, vagina relatively sclerotized and slightly directed anteriorly; vulva with slightly raised protuberant lips. Post-vulval uterine sac 43-63 µm, ca 2.5-3.5 times of vulval body diameter and 21-50% of the vulva-anus distance. Tail convex-conoid, straight or slightly curved ventrally; terminus bearing a mucro with 3, or rarely 4 pointed processes. Males body J-shaped, 552-630 µm. Testis single, anteriorly outstretched, or reflexed in some specimens. Cloacal lips slightly raised. Spicules without distinct apex and with normal rostrum; gubernaculum and bursa absent. Three pairs of subventral caudal papilla present: first pair located just posterior to cloaca, second pair slightly posterior to mid-tail region and third pair subterminal. Tail conoid, curved ventrally; terminal mucro similar to female in shape, but with smaller processes.
Keywords
Nematode, rice, Identification, Fars