ارزیابی مقاومت 58 رقم تجاری گندم نسبت به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم ناشی از قارچFusarium culmorum در شرایط گلخانه و مزرعه
کد مقاله : 2088-23IPPC
نویسندگان
1عضو هیئت علمی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
2بزرگراه چمران- خیابان یمن (تابناک)- موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور
3مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
چکیده
به منظور ارزیابی میزان مقاومت 58 رقم تجاری و لاین گندم نان و دوروم نسبت به قارچ Fusarium culmorum عامل پوسیدگی طوقه و ریشه گندم آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تهران طی سال های 1396-1394 انجام شد. برای مایه زنی از پنج جدایه مهاجم گونه F. culmorum که قبلا از مناطق ورامین، اراک، گرگان، اصفهان و قزوین جداسازی شده بودند استفاده شد. به منظور تهیه زاد مایه، بذور گندم در کیسه‌های سلوفان ریخته و دو مرتبه به فاصله یک روز در دمای 121 درجه سانتی گراد به مدت 20 دقیقه سترون و به مدت 3 هفته در دمای 1 ± 21 درجه سانتی گراد در شرایط 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی متناوب تکثیر شدند. بذور مورد آزمایش مربوط به هر رقم به مدت 24 ساعت جهت جوانه زنی روی کاغذ صافی استریل قرار داده شدند و سپس بذور جوانه زده به گلدان های حاوی خاک استریل منتقل و به هر یک 24/0 گرم از زاد مایه فوق الذکر اضافه و مجددا با خاک پاستوریزه پوشانده شد و تحت شرایط 1 ± 25 درجه سانتی گراد و 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی متناوب قرار گرفتند. ارزیابی میزان مقاومت ارقام و لاین ها پس از گذشت 2 ماه ، با توجه به مقدار گسترش قهوه‌ای شدن (پوسیدگی) طوقه تا اولین گره ساقه و بر اساس مقیاس 0 تا 5 ( 0= 0%، 1= 1-10%، 2= 10-25%، 3= 25-50%، 4= 50-75% و 5= > 75%) انجام شد. بین ارقام و لاین‌های مورد بررسی از نظر مقاومت به جدایه‌های مختلف قارچ عامل بیماری اختلاف معنی‌داری وجود داشت. مجموعا 18 رقم و لاین که از مقاومت نسبی خوبی برخوردار بودند جهت بررسی‌های مزرعه ای انتخاب شدند. آزمایش های مزرعه ای به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در کرج و کرمانشاه انجام شد. بذور هر رقم/لاین در دو ردیف 5/1 متری کشت شد و برای هر ردیف 4 گرم بذر استفده گردید. پس از کاشتن بذور در مزرعه، روی آن‌ها به ارتفاع 2 سانتی‌متر خاک ریخته شد و بعد زاد مایه قارچ (مخلوط جدایه‌ها) به مقدار 3/2 گرم در هر متر از ردیف کاشت اضافه و سپس روی آن ها مجددا با خاک پوشانده شدند. پس از رسیدگی فیزیولوژیکی تعداد 10 بوته از هر کرت به طور تصادفی از خاک بیرون آورده شد و بر اساس مقیاس ه تا 5 میزان مقاومت ارقام ارزیابی شدند. تیمارهای-6 Burbotو GALA و همچنین C-87-18، Sunco و میهن در منطقه کرمانشاه و تیمارهای میهن، Sunco، دز، سیوند و C-87-18 در منطقه کرج دارای مقاومت نسبی خوبی به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم بودند و به عنوان منابع مقاومت به پوسیدگی طوقه و ریشه فوزاریومی ریشه گندم معرفی می شوند.
کلیدواژه ها
موضوعات
Title
Evaluation of 58 commercial cultivars of wheat for resistance to crown rot disease caused by Fusarium culmorum in green house conditions
Authors
Mohammad Razavi, Mekameh Mahdavi Amiri, Dariush safaee
Abstract
Fifty eight cultivars and lines of bread and durum wheat were evaluated for their resistance to crown and root rot disease caused by F. culmorum based on completely randomized design with four replications in green house conditions during 2015-2017 in Tehran. Five isolates of Fusarium culmorum, separated from Varamin, Arak, Gorgan, Isfahan and Qazvin provinces were used in this study for inoculation. In order to prepare the inoculum, the seeds of the wheat were poured into cellophane bags and sterilized twice at 121 ° C for 20 minutes and were kept for 3 weeks at 21 ± 1 ° C under 12 h day/12 h darkness conditions. Seeds were pre-germinated for 24 h on sterile filter paper, Then five germinated seeds were transferred to each sterile soil pot and inoculated with 0.24 g of the prepared inoculums and covered with pasteurized soil. Plants were kept under 25 ± 1 ° C and 16 h day/8 h darkness conditions. After two month all genotypes were evaluated using a 0-5 scale (0: 0%, 1: 1-10%, 2: 10-25%, 3: 25-50%, 4: 50-75%, 5:> 75%) based on browning from the base to first stem node of each tiller. There was significant difference among cultivars/lines in their relative resistance to F. culmorum in green house conditions. A total of 18 cultivars and lines with relatively good resistance were selected for field test. The field experiments were carried out based on RCBD with four replications in Karaj and Kermanshah. Seeds of each selected cultivar/line were planted in two rows in 1.5 m long and then inoculated with 2.3 g (mixture of five isolates) per 1 meter.. After physiological maturity, 10 plants per plot were extracted from the soil and their disease severity were evaluated using a 0-5 scale. Comparison of means of disease severity of cultivars/lines showed that cultivars Burbot-6 and GALA and also C-87-18, Sunco and Mihan in Kermanshah and cultivars Mihan, Sunco, Dez, Sivand and C-87-18 in Karaj province had good relative resistance to Crown and root rot disease of wheat. Theses cultivars/ lines are introduced as a resistance sources to wheat crown and root rot disease of wheat.
Keywords
Fusarium, crown and root rot, wheat, Fusarium culmorum and resistance